Op het rapport van je kind of in een uitdraai met Cito resultaten zie je deze benamingen terug: DMT en AVI. Wat is dat? Veel ouders weten wel dat het iets met lezen te maken heeft, maar wat dan precies? Ik leg het je graag uit. In mijn blog van vandaag ga ik dieper in op de AVI-toets. Volgende week volgt het blog over de DMT.

Technisch lezen

DMT (Drie Minuten Toets) en AVI (Analyse van Individualiseringsvormen) zijn de namen van twee verschillende toetsen waarmee het technisch leesniveau van kinderen wordt getoetst. Met ‘technisch lezen’ bedoelen we het leesproces zonder bijzaken. Het gaat er hierbij om dat de leerling leert om letters, woorden en zinnen correct te verklanken. Begrip is bij deze toets dus even niet belangrijk. Natuurlijk is begrijpen wat je leest wel van essentieel belang, maar in de toetsen worden deze twee zaken losgekoppeld. We willen met de technisch-leestoetsen weten in hoeverre kinderen kunnen lezen (dus verklanken). In een andere test bekijken we of ze ook begrijpen wat ze lezen.

Tekst- en woordniveau

De DMT toetst het lezen op woordniveau. De AVI-toets beoordeelt het lezen op tekstniveau. Het resultaat van AVI wordt uitgedrukt in een duidelijk herkenbaar resultaat: het wordt weergegeven met een letter M of E en daarna een getal, bijvoorbeeld 4. De M staat voor ‘midden’ en de E voor ‘eind’. Heeft je kind AVI-niveau E4 dan betekent dit dat hij/zij leest op het niveau van een gemiddelde leerling in eind groep 4. De DMT geeft een resultaat zoals we dat van andere Cito-toetsen gewend zijn: het geeft een niveau aan met een letter (A t/m E) of een Romeins cijfer (I t/m V). Daarnaast is er een vaardigheidsscore af te lezen en een didactische leeftijd. In mijn blog ‘Dit betekent het toetsresultaat van je kind’ ga ik verder in op de betekenis van de verschillende termen.

Zo verloopt de AVI-toets

Bij de AVI-toets krijgen kinderen teksten te lezen. Net als de DMT is de AVI-toets een individuele test. Deze wordt vaak door iemand anders dan de eigen leerkracht afgenomen. De AVI-toets is een arbeidsintensieve toets, die de groepsleerkracht over het algemeen niet in zijn lessen kan inpassen.

Degene die toetst, bekijkt het laatst behaalde resultaat van de leerling en start dan met een toetskaart die één niveau hoger ligt. Behaalde een leerling tijdens de vorige afname AVI E4, dan wordt nu gestart met de toetskaart van AVI M5. De testleider beschikt bij elke toetskaart over richtlijnen. Deze geven aan hoeveel tijd de leerling mag benutten voor het lezen van de tekst en hoeveel fouten de leerling maximaal mag maken. Voordat de leerling begint te lezen, leest de testleider de titel van het verhaal voor en praat hier kort over met de leerling. Vervolgens start de test.

Zodra de leerling begint met het lezen van de tekst, wordt de stopwatch gestart. De leerling leest de hele tekst hardop voor en ondertussen leest de testleider mee op het scoreblad. Hierop worden tijdens de test aantekeningen gemaakt. Fouten worden aangemerkt, maar ook als een kind zichzelf verbetert, kan dit worden aangetekend. (Het verbeterde woord wordt uiteraard goed gerekend.) Als de leerling de kaart helemaal uit heeft gelezen, bekijkt de leerkracht of de leerling binnen de maximaal toegestane tijd is gebleven en niet te veel leesfoutjes heeft gemaakt. Als dat het geval is, dan is het niveau behaald. We spreken dan van een beheersingsniveau. De testleider kan nog een volgende toetskaart afnemen om te bekijken of deze leerling wellicht nog een hoger AVI-niveau aankan.

Instructieniveau en frustratieniveau

Als de leerling de betreffende tekst niet binnen de toegestane tijd heeft gelezen en/of met meer fouten dan toegestaan, dan zijn er twee opties: de leerling leest de tekst op ‘frustratieniveau’ of de leerling leest de tekst op ‘instructieniveau’. In het eerste geval doet de leerling er zolang over, of maakt hij/zij zoveel fouten, dat het leesniveau echt nog veel te moeilijk is. We spreken van een ‘instructieniveau’ als de leerling net iets langer over de tekst heeft gedaan dan toegestaan of net een paar fouten te veel heeft gemaakt. Dit resultaat geeft dus aan dat de leerling dit niveau al bijna aankan. De indicaties wanneer gesproken wordt van welk niveau, staan in de handleiding van de toets aangegeven. Op de meeste scholen wordt alleen het beheersingsniveau naar de ouders toe gecommuniceerd.

Wat zegt het resultaat ons?

De AVI-toets geeft een duidelijk te interpreteren niveau aan. Kinderen begrijpen ook feilloos wat hun AVI-niveau inhoudt. Vooral in de groepen 3 en 4 is het van belang om te weten welk AVI-niveau een kind beheerst. Op die manier kunnen de leerkracht, ouders maar ook de kinderen zelf leesboekjes uitzoeken die passen bij het niveau. Wil de leerling zelfstandig lezen, dan is een boekje op het niveau dat de leerling heeft behaald aan te raden. Wil je als ouder samen lezen met je kind, dan kun je een boekje nemen dat een niveau hoger ligt. Je kunt je kind in dat geval helpen met woorden die moeilijk zijn. Zo help je je kind op weg naar een hoger leesniveau. Ook in de klas kan de leerkracht op deze manier het aanbod aanpassen.

Vloeiend leesniveau bereikt

Op het moment dat leerlingen AVI E4 hebben bereikt, zijn ze in principe in staat om vloeiend te lezen. Ze hebben dan alleen nog lang niet alle woorden geleerd en zullen nog moeite hebben met langere woorden. Ook woorden met specifieke leesmoeilijkheden, bijvoorbeeld woorden met een c die je uit kunt spreken als ‘s’ of ‘k’, kunnen nog voor problemen zorgen. Vanaf dit moment kunnen kinderen prima boeken lezen die een paar leesniveaus boven het beheersingsniveau liggen. Om het leesplezier te stimuleren is het vooral belangrijk dat kinderen lezen wat ze willen lezen. Zijn ze gemotiveerd door een bepaald thema, dan zal de moeilijkheidsgraad hen niet tegenhouden. Sterker nog: ze zullen er veel van leren.

Om het leesniveau te blijven ontwikkelen is het wel belangrijk dat kinderen niet alleen maar boeken onder hun niveau lezen. Als ‘lezen wat ze willen lezen’ dus inhoudt dat kinderen slechts te makkelijke boekjes lezen, dan is ingrijpen van belang. Probeer je kind in zo’n geval te motiveren voor andere, moeilijkere boeken.

Wordt vervolgd…

In dit blog heb ik uitgelegd wat de AVI toets is, hoe de afname verloopt en wat het resultaat ons zegt. Volgende week komt de DMT aan bod.

Heb je na het lezen van dit blog nog vragen? Neem gerust contact op. Ik help jou en je kind graag blij door de basisschool!