Wat voor type ouder ben jij? Richt je je vooral op wat er niet goed gaat? Of prijs jij jouw kinderen doorlopend bij alles wat ze doen? Complimenten geven gaat de één makkelijker af dan de ander. Door gericht en duidelijk complimenten uit te delen, kun je het gedrag van je kinderen sturen. Zo doe je dat!
Verschillende vormen van complimenten
Complimenten kunnen gericht zijn op het uiterlijk (‘Jij hebt mooie ogen’). Ze kunnen gaan over wat je kan (‘Jij kunt goed tekenen’). Complimenten kunnen ook benoemen wat je hebt (‘Jij hebt mooie schoenen’). Daarnaast kunnen complimenten gericht zijn op hoe je bent (‘Jij bent lief!’).
Het effect van een compliment
Het geven van complimenten aan je kinderen is iets waardevols. Door lieve dingen te zeggen, die gemeend en waar zijn, stimuleer je een positief zelfbeeld. Daarnaast zijn complimenten erg geschikt om positief gedrag te stimuleren. Je leert je kinderen dat ze met positief gedrag positieve aandacht kunnen krijgen. Het is dan wel belangrijk dat je in het formuleren van je compliment duidelijk maakt welk positief gedrag je zo waardeert en welk aandeel je kind daarin heeft gehad.
Duidelijk verwoorden
Je kunt je afvragen of je complimenten alleen moet geven als iets heel goed is gegaan. Geef je bijvoorbeeld alleen een compliment voor het opruimen van de slaapkamer als die helemaal spik en span is? Of is een deels opgeruimde kamer ook al een compliment waard? Stel je voor dat jouw kind moeite heeft met het opruimen van de kamer. Op een dag is het bureau netjes, het bed opgemaakt, maar op de grond liggen nog verschillende stukken speelgoed en kleding. Als je nu het compliment geeft dat de kamer zo netjes is opgeruimd, zal je kind de volgende keer genoegen nemen met dit niveau van netheid. Geef je geen compliment, dan voelt jouw kind zich misschien niet gezien en doet het een volgende keer geen poging meer. Door duidelijk te verwoorden waar je een compliment over wilt geven, kies je de middenweg:
‘Wauw, wat ziet je bureau er netjes uit! En je bed is ook al
helemaal opgemaakt. Ik zie dat je je best hebt gedaan om een deel van je kamer
goed op te ruimen.’
Als je wilt stimuleren dat ook de rest in orde wordt gebracht, kun je er
eventueel nog aan toevoegen: ‘Wat is nu je volgende stap?’
Proces stimuleren
Soms hebben kinderen het gevoel dat ze iets niet kunnen en ook nooit zullen kunnen: ‘Zo ben ik nu eenmaal.’ ‘Mijn zusje kan heel goed tekenen, maar ik kan dat niet.’ Het heeft geen zin om te zeggen: ‘Jij kunt prachtig tekenen!’ als dit niet het geval is. Wel kun je door middel van complimenten het oefenproces stimuleren. Bespreek dat je door te oefenen steeds beter kunt worden. Je kunt je kind stimuleren als hij of zij aan de slag gaat om het te proberen. Benoem bijvoorbeeld onderdelen van de tekening die mooi zijn gelukt. Complimenteer de inzet: ‘Jij bent een doorzetter, want ook al vind je het moeilijk, je blijft het toch proberen.’ En geef complimenten over het proces: ‘Een week geleden zag de tekening van jouw huis er zo uit. Kijk eens hoe echt jouw ramen en deuren nu lijken. Doordat je oefent, lukt het steeds beter.’ Door complimenten te geven die het leerproces stimuleren, daag je je kind uit om zich te ontwikkelen. Je leert aan dat iets altijd beter kan worden door te oefenen.
Risico van complimenten
Als kinderen heel veel complimenten krijgen, loop je het risico dat ze afhankelijk worden van die complimenten. Als ze een keer iets presteren zonder een compliment te ontvangen, zouden ze de conclusie kunnen trekken dat het niet goed was. Of kinderen kunnen juist erg snel tevreden zijn. ‘Als ik steeds zeur om een snoepje, zegt mama nog steeds dat ze me heel lief vindt. Dus ik zeur lekker door.’ Of: ‘Als ik niet leer voor mijn toets en ik haal net een voldoende, vinden mijn ouders me nog steeds heel knap.’ Het is daarom de kunst om duidelijk te verwoorden waar je een compliment voor geeft. Daarnaast hebben kinderen het ook nodig om te horen wat ze nog kunnen verbeteren. Een balans dus tussen complimenten en (opbouwende) kritiek.
Heb je na het lezen van dit blog nog vragen? Neem gerust contact op. Ik help jou en je kind graag blij door de basisschool!
