Burgerschap en sociale veiligheid zijn onderwerpen waar scholen verplicht lessen aan moeten wijden. Er bestaat een hele organisatie die zich richt op het onderwijzen van respect (Respect Education Foundation). En in de week van Respect wordt dit thema nog eens extra in de schijnwerpers gezet. Respect is een onderwerp waar we in onze maatschappij belang aan hechten. Fantastisch dat er zoveel aandacht voor is. Maar uiteindelijk geloof ik dat het aanleren van een respectvolle houding thuis begint.
De formule
In mijn blog: ‘De formule waarmee je elke nieuwe vaardigheid leert’ beschrijf ik drie stappen waarin je een ander iets kunt leren:
– Doe het voor
– Doe het samen
– Laat de ander het zelf doen
Ik geloof dat deze stappen ook gelden voor het aanleren van sociale vaardigheden. Stap 1 houdt dus in dat we als volwassenen het juiste voorbeeld geven aan onze kinderen. Als je kinderen respect wilt aanleren is het belangrijk om bij jezelf na te gaan wat jij onder respect verstaat. En gedraag je je er ook naar in de nabijheid van je kinderen? Confronterend? Dan sta je daarin niet alleen. Het is menselijk dat we fouten maken op dit gebied. Maar daar eerlijk over zijn en durven toegeven aan je kinderen dat je iets beter anders had aan kunnen pakken, dat gaat toch ook over respect?
Spiegelen
Zo onderbrak ik mezelf laatst in een gesprek met onze oudste van 14 jaar. Ze vroeg me naar mijn mening over make-up gebruik en noemde op een bepaald moment een naam van iemand die wij beide kennen. Ik wilde al bijna zeggen dat ik dát dus niet mooi vind toen ik me bedacht en zei: ‘Ik ga daar niet over oordelen.’ Hoe snel hebben we ons oordeel klaar en hebben we al iets negatiefs over een ander gezegd, geroddeld of wat dan ook? Persoonlijk is dat niet wat ik mijn kinderen wil aanleren. Juist daardoor fungeren zij ook als een spiegel voor mij. Doordat ze in mijn buurt zijn, denk ik een keer extra na over wat ik te zeggen heb. Kinderen leren dus van ons voorbeeld. En juist op die momenten dat we niet bewust een voorbeeldrol aannemen, kijken en volgen zij ons nauwgezet. Be aware!
Samen oefenen
De tweede stap van het aanleren is ‘doe het samen’. Als het gaat om het aanleren van respect, houdt ‘samen doen’ in dat je met je kind spreekt over situaties waarin respect een rol speelt. Je kunt het samen oefenen door rollenspel, maar je kunt ook de praktijksituaties die zich voordoen benutten.
Bijvoorbeeld: Je kind komt uit school en moppert over de juf. Er worden wat negatieve dingen gezegd, die jij misschien als ouder wel herkent. Misschien heb je zelf ook wel het vermoeden dat er het een en ander schort aan deze leerkracht. Wil je respect leren aan je kind, dan ligt hier een mooie uitdaging. Oefen samen met je kind wat hij of zij tegen de juf kan zeggen. Je kind mag namelijk best met de juf in gesprek gaan, maar het gaat om de manier en de toon waarop. Funest zou het zijn als je nu meegaat in het negatieve gepraat: ‘Heeft de juf dat gedaan? Ik vind dat niet kunnen. Het is ook steeds hetzelfde met die ellendige juf.’ Beter is het om je te verplaatsten in de leerkracht: ‘Misschien heeft de juf het niet gezien. Misschien heeft de juf helemaal niet in de gaten dat jij je zo voelt. Hoe zullen we dit met de juf bespreken?’ Dat is respectvol!
Of als jouw kind zich uitspreekt over het negatieve gedrag van een klasgenoot of iemand uit de buurt. Dan kun je als ouder zeggen: ‘Blijf maar uit de buurt. Negeer hem maar.’ Of je kunt je kind leren om eigen keuzes te maken en zich niet te laten beïnvloeden door het negatieve gedrag. Terwijl je aan de andere kant ook uitleg kunt geven over het feit dat dit kind misschien wel graag goed wil doen, maar dat het om de een of andere reden niet lukt.
Zelfstandig
De laatste stap in de formule is de fase waarin je kind zelf respectvol mag zijn. Je kunt je kind complimenten geven als je hoort hoe hij of zij respectvol is omgegaan met een bepaalde situatie. Misschien spreekt je kind jouw vroeg of laat wel aan: ‘Pap/mam, wat je nu doet is toch eigenlijk roddelen?’ Dan kun je het afdoen als brutaliteit van je kind of teruggeven: ‘Je hebt gelijk, dat was niet respectvol van mij. Bedankt dat je me er op hebt gewezen.’
Heb je na het lezen van dit blog nog vragen? Neem gerust contact op. Ik help jou en je kind graag blij door de basisschool!
