De eindtoets
Alle basisscholen in Nederland zijn verplicht een eindtoets af te nemen bij de leerlingen in groep 8. Vroeger was alleen de toets van Cito beschikbaar. Nu zijn er meer eindtoetsen op de markt zoals de IEP-eindtoets en ROUTE 8. Elk jaar opnieuw is er volop aandacht in de media voor de afname van de eindtoets. Er worden brieven verspreid met liefdevolle bemoedigingen van leerkrachten, die vertrouwen uitspreken in hun leerlingen. Er zijn to-do-lijstjes in omloop waarop staat hoe de leerlingen zich in de dagen voorafgaand aan de eindtoets kunnen voorbereiden. (Kern van deze lijstjes: ontspan en doe leuke dingen.) Er wordt reclame gemaakt voor oefenboeken en websites om je kind te laten trainen.
Het is niet gek dat bij veel leerlingen en ouders het idee ontstaat dat er veel van deze eindtoets afhangt. In dit blog leg ik je uit waarom jouw kind totaal niet nerveus hoeft te zijn voor de eindtoets.
Alle gegevens zijn al bekend
De basisschool volgt van kleuter af aan de ontwikkeling van jouw kind. Dit gebeurt door middel van observaties, het nakijken van het dagelijkse werk, de toetsen die bij de lesmethodes horen en ook de zogenaamde niet-methodegebonden toetsen. Ook de gesprekken die leerkrachten met ouders voeren, vormen een bron van informatie. Al deze gegevens bij elkaar geven een compleet beeld van een kind. Bij het vormen van een advies voor het voortgezet onderwijs, baseert de basisschool zich op dit verzamelde dossier. Voordat de eindtoets wordt gemaakt, zijn alle gegevens dus al bekend.
Cijfertjes versus gedragskenmerken
Aan de resultaten van de niet-methodegebonden toetsen (op veel scholen Cito-toetsen) lijkt vaak veel waarde te worden gehecht, maar het is slechts een klein puzzelstukje in het totale beeld van de leerling. Om een leerling te verwijzen naar het juiste type van voortgezet onderwijs spelen gedragskenmerken ook een grote rol. Zo weegt bijvoorbeeld mee in hoeverre een leerling trouw huiswerk maakt, kan doorzetten en een goede leerfocus heeft. In hoeverre een leerling creatief is, blij wordt van met de handen bezig zijn en leert vanuit de praktijk. Een hoge score op de eerste drie kenmerken past bij leerlingen die theoretisch leren. Een hoge score op de laatste drie kenmerken past bij leerlingen die praktisch leren.
Deze kenmerken volgen niet uit toetsen, maar wel uit observaties en gesprekken.
Eindtoets bevestigt wat men al weet
Met al deze gegevens is de basisschool prima in staat om een advies te vormen voor het voortgezet onderwijs. De eindtoets of een eventuele andere extra toets (zoals de Entreetoets eind groep 7, of het Drempelonderzoek begin groep 8) geeft een basisschool een bevestiging van wat al bekend is. Het is dus niet zo dat deze momentopname bepaalt wat het advies van jouw kind wordt. Het College voor Toetsen en Examens noemt de resultaten van de eindtoets ‘een objectief tweede gegeven’ waarbij ze met het eerste objectieve gegeven het schooladvies van de leerkracht bedoelen. En dat schooladvies weegt het zwaarst. Dat betekent dus dat er voor jouw kind totaal geen druk zou moeten liggen op de eindtoets. Er hangt niets meer vanaf.
Waarom dan al die commotie?
Het lijkt tegenstrijdig dat er zoveel te doen is rondom de eindtoets, terwijl het schooladvies er niet van afhangt. Die commotie heeft enerzijds te maken met de waarde die kinderen en ouders zelf aan de score van de eindtoets toekennen. Daarnaast is het zo dat de kwaliteit van basisscholen onder meer gemeten wordt aan de gemiddelde score op de eindtoets. Voor de basisscholen zelf is het dus wel degelijk van belang dat er een mooi resultaat wordt behaald door de groep-8-leerlingen. Voor de leerkrachten is het een uitdaging: Aan de ene kant moeten ze de leerlingen duidelijk maken dat ze totaal niet nerveus hoeven te zijn omdat er voor hen niets vanaf hangt. En daarnaast moeten ze hen motiveren om wel echt hun best te doen, zodat de school een realistisch beeld kan tonen van de bereikte kwaliteit.
Heb je na het lezen van dit blog nog vragen? Neem gerust contact op. Ik help jou en je kind graag blij door de basisschool!
